Վիշտ ու թախիծ, ցասում ու բողոք, կսկիծ ու մորմոք, հոգու թռիչք, նաեւ սեր...անսահման սեր ու մաքրություն, ձգտում դեպի բնություն, դեպի կատարելություն, մարմնի ու հոգու ներդաշնակությունը:
Այսպիսին է Դավիթ Ամալյանի արվեստը: Նա չի ընկնում ձեւի ետեւից, գերադասում է բովանդակությունը, չի ընդունում «շոու-բիզնես» ասվածն ընդհանրապես.
«Շոուն դա ձեւն է, բիզնեսը`գումար, երբ ձեւն ու գումարը խառնվում են իրար, նպատակն ու արժեքը վերանում են»,- «Ա1+»-ի հետ զրույցում նկատում է Դավիթ Ամալյանը: Ըստ նրա, այսօր մեզանում խեղված է արժեքային համակարգը, մեզ արհեստականորեն են զրկել դրանից. «Սա մեր իշխանությունների խնդիրը չի, սա դրսի մեծ, կառավարող ուժերի գերնպատակն էր, որ Հայաստանը չունենա այնպիսի մշակույթ, որը իրական անկախություն կբերի Հայաստանին»:
Այսօր մեզանում պակասում է մշակույթը, իսկ մշակույթը միայն արվեստը չի,- ընդգծում է Դավիթ Ամալյանը, արվեստը մասնագիտություն է, արվեստը մարդն է, իսկ մշակույթը` մարդու շփման միջոցը. «Մշակույթի դատարկությունը գալիս է նյութի արժևորումից: Նյութը դարձել է նպատակ ու արժեք»: Դավիթ Ամալյանը երգիչներին այսօր բաժանում է երկու խմբի` երգիչներ, որոնք այսքանից հետո դեռ երգում են, եւ երգիչներ, որ արդեն երգում են:
«Հայտնի անեկդոտի պես, երբ հայրը ստուգում է որդու օրագիրը տեսնում է, բոլոր առարկաներից 2, եւ միայն երգեցողությունից է 5, ասում է` «ու այսքանից հետո դու երգո՞ւմ ես», մյուսը «Խոշոր շահում» ֆիլմում, երբ Գառնիկը գժվում է, կինը եղբորն ասում է`Խաչիկ, արդեն երգում է: Հիմա, էդ փողոցներում փակցված է` երգը իմ այսինչն է , այնինչն է, իմ զենքն է, դրանք դեռ այսքանից հետո երգողներն են, ու կան երգողներ, որ արդեն երգում են, չեն դիմանում երգում են, պրոբլեմ են երգում»:
Քիչ բան կա, որից վախենում է Դավիթ Ամալյանը, վախենում է նրանցից, ովքեր սուտ ճառերով ուզում են առաջնորդ դառնալ, վախենում է դավաճանությունից: «Դավաճանությունը մեր մշակույթի մեջ է,-ասում է Դավիթ Ամալյանն ու հիշում,- 12 տարի առաջ պետական լուրջ դավաճանություն տեղի ունեցավ մեր երկրում` հոկտեմբերի 27-ը: Ես կուզեի, որ պետությունը մաքրեր այդ դավաճանությունը, ես չեմ ուզում հավատալ, որ պետությունը արեց, իրականում բոլորիս է պարզ, որ պետությունը չարեց, արեցին դրսի ուժերը, ովքեր չէին ուզում հզոր Հայաստան, արդյունքում ես ցանկացա պետությունը մաքրեր այդ դավաճանությունը, բոլոր նպաստող ուժերը պատժվեին»:
Դավիթ Ամալյանը սարսափում է պատեհապաշտներից, այն դավաճաններից, որ քաղաքական կոնյունկտուրայից ելնելով` կարող են արժեքներ փոխել. «Ես սարսափում եմ էն մարդկանցից, որ իրենց տանը, իրենց հոր նկարի փոխարեն Վազգենի նկարն էին կախում, էսօր նրանք Վազգենի եղբայրերի ու Վազգենի դեմ ինչ-որ բաներ են անում: Ես դրանցից եմ վախենում, դրանք շատ վտանգավոր են, դրանք ոչ ՀՀՇ-են , ոչ ՀՀԿ-են, ոչ դաշնակցական, դրանք ակունք չունեն, դրանք տեսակ են, ոչ դիմություն են, ոչ ընդդիմություն»:
Դավիթ Ամալյանի հոգում ծանր հետք է թողել նաեւ մարտի 1-2-ի դեպքերը: Նա ողբերգական դեպքերի ազդեցությամբ երգ է հեղինակել Եղիշե Չարենցի բառերով.
«Մտմտում էի` ինչ գրեմ, Չարենց բացեցի, ու աչքս ընկավ մի հատված. «Ինչպես երկիրս անսփոփ, ինչպես երկիրս բախտազուրկ, ինչպես երկիրս ավերակ ու արնաներկ, այնպես էլ սիրտս անսփոփ... կարծես Չարենցը մարտի 2-ին գրած լիներ, ու ավելի մեծ ցավ ապրեցի, որ նույն պրոբլեմով դարասկզբին Չարենցն ապրել է: Դարասկզբի պրոբլեմն այսօր էլ ակտուալ է, ու ցավ եմ ապրում, որ կարող է մի 100 տարի էլ ակտուալ լինի: Ես երազում եմ ունենալ պետություն, որը հայրենիքի հետ նույնացած լինի: Ես ուզում եմ, որ պետականության զգացումը սրտից գա, ոչ թե տրամաբանությունից, որ ֆուտբոլիստը օրհներգը լսելուց հուզվի, որ հիմնը հիմն լինի»,-ասում է Դավիթ Ամալյանը:
Մի խնջույքից հետո, որին մասնակցում էին տարբեր կարգի մարդիկ, նա գրել է իր «Հերիք եղավ, Տեր» գործը, որում ասվում է. «Ինքն իրենից գոհ լաչառ ազգասեր, պատմություն կեղծող դատարկ բանասեր, ես-ին մեծարող սուտ հայրենասեր, ազգի անունից ինքն իրեն սիրող պոռնիկ պատվասեր, հերիք եղավ, Տեր, հոգուս հանգիստ բեր»:
Տպավորությունն այնպիսին է, որ մեր օրերում դժվար է ապրել մտածող մարդուն., սակայն Դավիթ Ամալյանի համար կյանքը շատ հեշտ է, որովհետեւ սիրում է եւ սիրված է ու գտնվում է իրեն սիրողների շրջապատում. «Ես երջանիկ մարդ եմ»:
Բայց մյուս առումով` անարդարություններ, բարոյական անկում տեսնելու իմաստով Դավիթ Ամալյանի համար դժվար է: Նա լուրեր չի նայում. «Ոնց որ բայղուշների նայես, այսինչ տեղը երկրաշարժ եղավ, այնտեղ մարդ սպանեցին, Ալիեւն ասաց` հարձակվելու է»: Դավիթ Ամալյանը հատկապես այս թեման ցավոտ է ընդունում, երբ պատկերացնում է, որ նորից կարող ենք տղաներ կորցնել: Բայց համոզված է, որ խաղաղությունը երկար է տեւելու:
Նա ողջունեց իր մարտական ընկերներից Սասուն Միքայելյանին եւ նկատեց` դժվարություններին Աստված ապաշխարանք կտա: Իսկ պատասխանելով մեր հարցին, թե` եթե վաղը պատերազմ լինի, այսքան անարդարություն տեսած ազատամարտիկները կկռվե՞ն, Դավիթ Ամալյանը պատասխանեց. «Իհարկե, վիրավորվել իշխանություններից ու հայրենիքը չպաշտպանել, դա հոգական հիվանդի մտածելակերպ է, այսինքն, դու ումի՞ց ես նեղանում: Հայրենիքը ուղիղ համեմատական է մոր հետ, եւ նույնն է, որ շենքի լիազորից նեղանաս, ու մորդ չպաշտպանես»:
Այսօրվա մտավորականների մասին նա չցանկացավ խոսել. «Մտավորականները Եռաբլուրի տղերքն են»,-ասաց ու եզրափակեց թեման:
Դավիթ Ամալյանի հետ զրույցը տեւեց երկար, նա խոսեց բանակից, մարտական ընկերներից, երգարվեստից, ու վստահություն հայտնեց, որ մի օր հեղափոխություն կլինի, գոնե մշակութային: Նոր սերնդի մեջ Ամալյանն այդ ներուժը տեսնում է:
Դավիթ Ամալյանի 23 երգեր կներկայացվեն մարտի 2-ին եւ 3-ին Արամ Խաչատրյանի մեծ համերգասրահում կայանալիք նրա մենահամերգի ընթացքում: